Fusiegolf uitgebroken; SER publiceert handreiking over mogelijkheden OR

Gegevens

Nummer: 2021/124

Publicatiedatum: 14 september 2021

Auteur: Redactie

Rubriek: Overig

Trefwoorden: Overgang van onderneming, Overname beursonderneming, openbaar bod, bescherming tegen (vijandige) overname, Financieel-economische informatie, Samenwerken/fusie/overname

Het samengaan van de supermarkten Plus en Coop is slechts een van de meer spraakmakende voorbeelden: uit CBS-cijfers blijkt dat er weer een fusie- en overnamegolf gaande is. De handreiking voor OR-leden die de SER onlangs over dit onderwerp uitbracht, komt geen moment te vroeg.

Koortsachtig

Toen de coronapandemie op haar hoogtepunt was, hadden fusie- en overnameadviseurs heel weinig te doen. Maar nu zijn ze weer koortsachtig bezig. Volgens het CBS kregen in het eerste kwartaal van dit jaar 2.730 fusies en overnames hun beslag, tegen 1.910 in dezelfde periode in 2020 en 1.245 in het tweede kwartaal van dat jaar.

Deze opleving doet zich niet alleen in Nederland voor, maar in de hele wereld. Een voorname verklaring is dat geld momenteel zo goedkoop is dat investeerders bijna niet weten waar ze het laten moeten. Tegelijkertijd zijn sommige bedrijven door de pandemie zo verzwakt dat ze makkelijke overnameprooien zijn geworden.

Kritisch kijken

Dit betekent voor ondernemingsraden dat ze kritischer dan ooit moeten kijken naar de motieven en de plannen van overnemers. Brengen ze meerwaarde, of gaan ze alleen maar voor makkelijk succes op de korte termijn?

Economisch gezien is een fusie- en overnamegolf slecht nieuws, betoogt ‘fusieprofessor’ Hans Schenk al jaren. Statistieken wijzen uit dat ze in de geschiedenis steeds een voorbode waren van een recessie of zelfs een economische crisis. Zelf hebben ze volgens Schenk meestal geen toegevoegde waarde en dienen ze vooral het ego van machomanagers. In de meerderheid van de gevallen lopen ze spaak, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.

Schenk vindt dat de overheid er om verschillende redenen tegen moet optreden; een heel voorname is behoud van innovativiteit. Die waarschuwing herhaalde hij onlangs in het Noord-Hollands Dagblad. Schenk ziet twee manieren: een verplichte bedenktijd van 250 dagen (is nu vrijwillig) en het weer toestaan of zelfs aanmoedigen van beschermingsconstructies.

Oranjegevoel

De FNV deelt Schenks zorgen, blijkt uit een toelichting van gepensioneerd bestuurder Roel Berghuis. Hij vertelt dat de vakbond die zorgen al bij de vorige kabinetsformatie met politici heeft gedeeld. Sinds kort neemt hij een omslag waar, bij ‘ondernemend Nederland’ maar ook bij politici. Het sentiment is nu om bedrijven waar Nederland trots op was en die in buitenlandse handen overgingen, weer terug te halen en te behouden. De voormalige FNV-bestuurder spreekt zelfs van een nieuw ‘Oranjegevoel’.

Voorbeelden van bedrijven waar Berghuis op doelt zijn Hoogovens (later Corus en nu Tata), KLM, Hema, NUON (nu Vattenfall) en mediabedrijven.

Praktisch

Het getuigt van een goed gevoel voor timing dat de SER-commissie Bevordering Medezeggenschap onlangs een speciale handreiking voor OR-leden over dit onderwerp uitbracht. Die bevat naast de nodige juridische informatie ook een reeks praktische en concrete tips. De samenstellers richten zich vooral op OR-leden in organisaties met minder dan 250 werknemers. Niet alleen in het bedrijfsleven maar ook in sectoren als de overheid, de zorg en het onderwijs.

De lezer leert over het verschil tussen fusies en overnames, wordt zich bewust van de variatie in mogelijke constructies, en ziet wat dit kan uitmaken voor de sociale gevolgen en voor de rechten van de medezeggenschap. Zo hebben ondernemingsraden van beursgenoteerde bedrijven adviesrecht over voornemens om aandelen aan een andere onderneming over te dragen.

De samenstellers drukken OR-leden op het hart om vooral gebruik te maken van deskundigen, en om informatie in te winnen bij derden. Uiteraard zonder geheimhoudingsplichten te schenden.

Redactie Inzicht 14-9-2021